محصولات تراریخته؛ نابودگر نسلهای آینده + عکس و فیلم

سلامت مواد غذایی مصرفی هر کس برای او امری مهم و ضروری است. برای همه ما پیشآمده است که وقتی احتمال فساد در یک ماده غذایی را تشخیص دادهایم، از خوردن آن امتناع ورزیم؛ بهعبارتدیگر، عقل انسان حکم میکند تا زمانیکه از سلامت یک ماده غذایی مطمئن نشده از آن استفاده نکند.
بایکوت؛ پاسخ مافیای تراریخته به آزمایشهای دانشمندان
ماجرای تشکیک در سلامت این محصولات، بیش از ده سال است که آغاز شده. از سالهای ۱۹۹۵ و ۱۹۹۶ میلادی به بعد بود که آزمایشهای یک محقق بهنام «آرپاد پوستای» (Arpad Pusztai) در انگلستان و انتشار نتیجه آنها آرزوهای تولیدکنندگان محصولات تراریخته را به باد داد. هرچند نتایج این آزمایشها تا سال ۱۹۹۹ اجازه انتشار پیدا نکرد.[۱] این دانشمند برای اولینبار در نتایج آزمایشها درباره محصولات تراریخته شک کرده و آزمایشهای جدیدی را برای بررسی این محصولات، طراحی و اجرا نمود. او و گروه تحقیقاتیاش دریافتند در شرایط محیطی مشابه برای رشد سیبزمینیهای تراریخته و غیر تراریخته، محتوای غذایی برخی از سیبزمینیهای تراریخته بهطور واضحی با «لاینهای والدِ» (parent line) غیرتراریخته متفاوت است.
آزمایشهای دیگری از این دانشمند، نگرانیهای شدیدی را برای مردم بهوجود آورد. موشهایی که با سیبزمینی تراریخته تغذیه شده بودند، سیستم ایمنی ناکارآمدی (Dysfunctional immune system) داشتند؛ تا جاییکه گلبولهای سفید (White blood cells) آنها با سرعتی کمتر نسبت به سایر موشها وارد واکنش میشدند و این موشها در برابر عفونتها آسیبپذیرتر بوده و زودتر بیمار میشدند. اندامهای مربوط به سیستم ایمنی، غده تیموس (Thymus) و طحال (Spleen) این موشها دچار آسیب بودند و برخی از این موشها، مغز، جگر و بیضههای کوچکتری داشتند؛ که رشد آنها متوقف شده بود. برخی از آنها رودههای بزرگی داشته و همچنین نواقص کبدی (Cirrhosis of the liver) نیز در آنها مشاهده میشد. علاوهبر همه اینها، سلولهای معده و روده این موشها تکثیر زیادی پیدا کرده بود؛ که نشانه بروز علائم سرطان (Cancer) در این موشها بود.[۲]
دولت انگلیس در یکی از اقدامات خود جهت اثبات سلامت محصولات تراریخته، به بررسی میدانی سلامت افرادی که از این محصولات استفاده کرده بودند پرداخت. آنها میخواستند بررسی کنند که آیا مصرفکنندگان محصولات تراریخته نسبت به ابتلا به بیماریها مستعدتر هستند یا خیر؛ کمیته مشورتی (Advisory Committee on Novel Foods and Processes)ACNFP() طی بررسیهایی که انجام داد، متوجه شد نتیجه تغذیه با محصولات تراریخته چیزی جز ایجاد حساسیت در کودکان، سرطان، نقصهای هنگام تولد و بستری شدن در بیمارستانها نبوده است.[۳] پروفسور «کرمی»[۴] یکی از منتقدین رواج یافتن این محصولات در وضعیت فعلی است؛ که هنوز نتایج آنها مشخص نشده است. وی طی مصاحبهای در این خصوص میگوید:«شرکت مونسانتو (Monsanto Company) – که بزرگترین مرکز تولید محصولات تراریخته در آمریکا بوده – برای اثبات سلامت این محصولات، اثرات آنها را در یک بازه زمانی سهماهه بررسی و در نتیجه اعلام کرد که این محصولات، سالم هستند».[۵]
کرمی ضمن اشاره به این نکته که این تحقیقات تنها برای دریافت تأییدیه از سوی Food and Drugs Association)FDA) صورت گرفته، معتقد است که برای بررسی دقیقتر آثار این محصولات بر انسان، اثرات محصولات تراریخته را میبایست بیشتر از سه ماه و تا حداکثر مدتزمان دو سال انجام داد.[۶] این اظهارات و تحقیقات مونسانتو، مانع از انجام تحقیقات آزاد نشد؛ بهطوریکه طی دو سال گذشته پروفسور «سرالینی» (Seralini) – یکی از محققان در زمینه تراریخته – آزمایشهای مختلفی را بر روی این محصولات انجام داده است؛ که نتایج آنها نشان میدهد استفاده از محصولات تراریخته موجب ایجاد تومورهای سرطانی شده و مرگومیر را نیز افزایش میدهد.[۷] از طرف دیگر، بررسی روده و معده خوکهایی که با غذای تراریخته تغذیه شده بودند، نتایج جالبی بههمراه داشت؛ خوکهایی که با انواع غذاهای تراریخته تغذیه شده بودند، التهابات شدید معده داشتند؛ تا جاییکه این التهابات بهطور واضحی بعد از تشریح حیوان مشخص بود.[۸]
البته همه آزمایشهای صورتگرفته برای اثبات عدمسلامت محصولات تراریخته بر روی حیوانات انجام شده و تنها در یک مورد، محققان کانادایی در سال ۲۰۱۱ زنان باردار را بررسی کرده و متوجه شدند سم «بیتی»[۹] در بدن آنان موجود بوده و از طریق بند ناف به جنین نیز منتقل شده است.[۱۰] این سم که در محصولات تراریخته مقاوم به آفت – مانند برنج – وجود دارد، در بدن پستانداران، گیرندهای نداشته و بههمین خاطر با مصرف محصولات تراریخته در بدن انسان تجمع پیدا میکند. این در حالی است که برخی از موافقان سرسخت تراریخته در کشور مدعیاند که تأثیر آفتکشهای بیولوژیکی بر محصولات کشاورزی اندک بوده و مصرف محصولات تراریخته – که حاوی چند میکروگرم پروتئین بیتی باشد – در سبد غذایی، منعی ندارد و مشکل حادی برای کسی ایجاد نمیکند.[۱۱]
«آزاد عمرانی»[۱۲] در مصاحبهای در مورد مشکلات تولید محصولات تراریخته میگوید:«بیش از ۹۰ درصد محصولات اکنون حاوی ژن مقاومت به علفکشها هستند. کمیته مشترک سازمان جهانی بهداشت (WHO Joint Committee) و فائو (FAO(Food and Agriculture Organization)) بر مبنای اظهارنظر انجمن بینالمللی تحقیقات سرطان به این نتیجه رسیدهاند که علفکش غالب در محصولات تراریخته – یعنی گلایفوسیت (Glyphosate) – سرطانزاست. درحالیکه از زمان تجاری شدن محصولات تراریخته در سال ۱۹۹۶ تاکنون، مصرف این علفکش پانزده برابر افزایش یافته است.»[۱۳] از آنجاییکه تأثیر این محصولات بر بدن انسان قابلآزمایش نیست، بررسیهای دیگری صورت گرفت؛ که طی آن نمونههای بافتهای دستگاه گوارش انسان و میمون را در معرض عصاره گوجههای تراریخته قرار دادند. این بافتهای درون لولهآزمایش دچار حساسیت شده و به گوجههای تراریخته واکنش نشان دادند.[۱۴] مطالعات دیگری که بر روی ذرتهای تراریخته صورت گرفت، نشان میداد که آمار مرگومیر مرغهایی که توسط ذرتهای کشتشده در آمریکا تغذیه شده بودند، بسیار بیشتر از سایرین است.[۱۵]
تولید تراریخته؛ بازی با احتمالات
تأثیر محصولات تراریخته بر سلامت تنها از جنبه بیرونی و اثرات آن بر روی انسان بررسی نمیشود؛ بلکه تولید یک محصول تراریخته به شکلی که دقیقاً محصول موردنظر را برای محققان فراهم کند نیز دغدغهای مجزاست. بهعبارتدیگر، وارد شدن یک ژن به یک گیاه پروژهای است که با چشم دیده نمیشود و از بررسی آثار آن میتوان دریافت که این ژن وارد گیاه شده است یا خیر؛ نکته مغفول این است که این ژن در کدام قسمت از ژنومِ (genome) محصول مینشیند. دکتر کرمی معتقد است که اگر دستکاری ژنتیکی برای تولید دارو باشد، هیچ مشکلی ندارد؛ اما برای گیاهان که از نسلی به نسل بعد منتقل میشوند، بسیار خطرناک است؛ چرا که در گیاه نوترکیب (Recombinant plant) ، ژن وارد یک موجود زنده – یعنی گیاه – میشود و داخل ژنوم آن که حدود بیستهزار ژن است وارد شده و از نسلی به نسل دیگر انتقال مییابد.[۱۶] وی با بیان این موضوع که هیچکس نمیداند ژن موردنظر در کدام بخش از ژنوم قرار میگیرد، میگوید:«ممکن است تغییراتی در گیاه بهوجود بیاید که خوردن آن در آینده برای انسان آسیبرسان باشد.»
خطاهایی که به قیمت نابودی یک نسل تمام میشود
خطاهای بسیاری ممکن است در تولید محصولات تراریخته رخ بدهد. ازآنجاییکه آزمایشهای گستردهای برای تولید یک محصول تراریخته لازم است، یک اشتباه کوچک در طی این آزمایشها میتواند خسارات جبرانناپذیری داشته باشد. بهعنوانمثال در تاریخ ۲۱ فوریه ۱۹۹۹ شرکت مونسانتو اطلاعاتی حیاتی پیرامون یک ژن که قرار بود در یک گونه از ذرت وارد شود را به اشتباه به کار بسته بود. گزارش این خطا به کمیته مشورتی آزادسازی در محیطزیست انگلیس (ACRE(Action Committee for Rural Electrication)) رسید که در نهایت اعضای این کمیته مونسانتو را به ارائه تحقیقات مبهم و انجام آزمایشهای سطحی و بسیار پایینتر از استانداردهای بینالمللی متهم کردند.[۱۷]
در سال ۱۹۸۵ خوکهای تراریختهای تولید شدند که یک ژن انسانی تولیدکننده هورمون رشد در ژنوم آنها وارد شده بود. هدف اصلی، تولید یک خوک با رشدی سریعتر از حد معمول بود؛ اما نتیجه این دستکاری ژنتیکی تولد حیواناتی با پوزههای دراز و موهای زبر بود. برخی از این حیوانات فاقد مقعد و اندام تناسلی بودند و تعدادی دیگر مچالهشده به دنیا میآمدند؛ تا جاییکه توان ایستادن نداشتند! خوکهای دیگری متولد شدند که دارای التهاب در مفاصل خود بودند. زخمهای متعددی روی پوست برخی از این خوکها بهوجود آمده بود و تعدادی دیگر هم اساساً قلبهای بزرگی داشته و یا فاقد کلیه و اندامهای سالم دیگری بودند.[۱۸]
یک خوک دستکاریشده ژنتیکی حاصل آزمایشات «براپ پدرسون» (Borup Pedersen) که غیر طبیعی به دنیا آمده است.[۱۹]
تصاویر حاصل از تراریخته شدن تعدادی خوک
تصویر A: تغییر شکل ستون فقرات
تصویر B: عدمتشکیل گوش
تصویر C: تغییر شکل جمجمه
تصویر D: سوراخ جمجمه در سر
تصویر E: خوک زنده متولد شده؛ اما دارای پاهای کوتاه و مشکلات بینایی
تصویر F: یک چشم بزرگ، یک بدن فیلیشکل با استخوانی در آن
تصویر G: زبان فیلیشکل
تصویر H: بچهخوک ماده که دارای بیضه است
تصویر I: روده باریک و روده بزرگ از بچهخوک به هم وصل نیستند و شکم متورم است
تصویر J: بچهخوک ناقص با شکم متورم[۲۰]
اگرچه محققان مطمئن بودند که ژن را بهطور دقیق وارد ژنوم خوک کردهاند، اما بارها این اتفاق افتاد که محصولی متفاوت از آنچه انتظار داشتند بهوجود آمد. این تفاوتها در ظاهر بوده و هیچیک از محققین نمیتواند ادعا کند که این مشکلات درون محصول تراریخته بهوجود نخواهد آمد. تغییر یک پروتئین در محصول، اگرچه ممکن است در ظاهر نشانهای از خود بروز ندهد، اما میتواند مشکلات زیادی را برای مصرفکنندگان در درازمدت بهوجود آورد.
حقیقت تلخ؛ استفاده از مردم بهعنوان موجودات آزمایشگاهی
دانشمندانی که آزمایشهای خود را روی تراریخته ادامه دادهاند، معتقدند که تنها در صورتی میتوان از محصولات تراریخته بهعنوان یک غذای سالم استفاده کرد که سلامت آنها اثبات شود.[۲۱] حقیقت امر این است که نباید به قیمت افزایش تولید غذا و یا تهیه غذای ارزان، با وارد کردن این محصولات به سبد غذایی، از مردم بهعنوان موش آزمایشگاهی استفاده کرد.[۲۲]
زمان؛ حلقه گمشده در اثرات تراریخته بر زندگی انسان
این سؤال مطرح است که مشکلات احتمالی ناشی از مصرف محصولات تراریخته، بعد از چه مدتی بروز پیدا میکند؟! مدافعان تراریخته اساساً زیر بار این مسئله نمیروند که قرار است مشکلی برای مردم در اثر مصرف این محصولات بهوجود آید. «سید الیاس مرتضوی»[۲۳] معتقد است که طرح این موضوع که محصولات تراریخته مشکلاتی دارند که بعد از چند سال خودش را نشان میدهد، منحصراً مربوط به تبلیغات نادرستی است که افراد بیاطلاع در اختیار مردم قرار دادهاند. وی میگوید: «حدود بیستسال است که این محصولات در سبد غذایی بشر قرار دارد؛ اما باز هم وجود مشکلاتی موهوم در آیندهای موهوم تبلیغ میشود و تاکنون مشکلی برای مردم پیش نیامده است.»[۲۴] با یک بررسی ساده آماری بهخوبی مشخص میشود که میزان سرطان طی سالهای گذشته تا چه اندازه افزایش پیدا کرده است. «علی مطلق»[۲۵] با اعلام شایعترین سرطانها در ایران گفت:«بیش از سیصدهزار فرد مبتلا به سرطان در کشور هستند و هرسال نود هزار نفر به جمعیت این بیماران اضافه میشود.»[۲۶] بعد از وراثت، غذا اولین عاملی است که سلامت یا بیماری انسان را مشخص میکند. غذای مردم ایران در سالهای گذشته تغییر چندانی نداشته و تنها تغییر آن، عدماستفاده از محصولات ارگانیک و مصرف مواد تراریخته مانند روغن، برنج، ذرت و… بوده است. چهکسی میتواند تضمین بدهد که درحالیکه ذرتهای تراریخته باعث بروز سرطان در روده موشهای آزمایشگاهی شده، مصرف محصولات تراریخته ربطی به گسترش سرطانهای معده و روده میان مردم کشور ندارد؟!
نحوه بررسی سلامت محصولات تراریخته در کشور
واردات و کشت محصولات تراریخته در کشور در حالی صورت میگیرد که هیچ آزمایشگاهی برای تشخیص سلامت این محصولات در مبادی ورودی کشور مانند گمرکها وجود ندارد.[۲۷] بهعبارتدیگر، سازمان غذا و دارو بهعنوان متولی سلامت غذایی مردم در کشور در حالی ادعا میکند که محصولات تراریخته سالم هستند، که اساساً آزمایشگاه و یا تکنولوژی تشخیص سلامت تراریخته در کشور وجود ندارد و در حقیقت تاکنون به مردم دروغ گفته است.[۲۸] متأسفانه در کشور ما نیز سلامت محصولات تراریخته در حوزه واردات تنها با خوداظهاری شرکتهای تولیدکننده مشخص میشود؛ یعنی مبنای اصلی، اظهارات شرکت تولیدکننده مبنی بر سلامت این محصولات بوده و آزمایشهای تکمیلی روی آن انجام نمیگیرد. «محمدعلی ملبوبی»[۲۹] دراینباره میگوید:«در عمده کشورهای دنیا، خوداظهاری شرکتهای تولیدکننده تراریخته، مبنای تأیید نهایی آنهاست؛ که در ایران هم بههمین شیوه با محصولات تراریخته برخورد میشود.»[۳۰]
سلامت محصولات تراریخته تولید داخل نیز تاکنون توسط فرد معتبری بررسی نشده است. تنها تولیدکننده برنجهای تراریخته در کشور یعنی «بهزاد قرهیاضی»[۳۱] اعلام کرده است که این محصولات سالم هستند؛ درحالیکه تاکنون هیچ آزمایشی دال بر سلامت برنج تراریخته در کشور ارائه نشده است.[۳۲] مدافعان تراریخته در کشور در یک حرکت فرار به جلو بهجای آنکه اثبات کنند محصولات تراریخته سالم هستند، از منتقدان میخواهند که عدمسلامت این محصولات را اثبات کنند؛ یعنی منتقدان تراریخته در ابتدا ثابت کنند این محصولات سالم نیستند. بهزاد قرهیاضی در دفاع از این محصولات و در رد اسناد آزمایشهای بینالمللی ادعا میکند که اسناد منتشرشده، جعلی است. وی با فراخواندن منتقدان تراریخته میگوید:«اگر یک نفر فقط یک سند علمی و مورد تأیید مراجع علمی جهان به من ارائه بدهد که تراریخته زیان دارد، پنجاهمیلیون تومان جایزه میگیرد. عکسهای فتوشاپی استفاده میکنند؛ یا بخشی از یک گزارش علمی یا یک تصویر را بهصورت ناقص منتشر کرده یا اینکه از مقالههای تأییدنشده بهره میگیرند.»[۳۳]
بعد از این حریفطلبی قرهیاضی، دانشمندان زیادی پاسخ قرهیاضی را دادند. آنها اعلام آمادگی کردند تا اسناد مرتبط با آثار طولانیمدت برنج تراریخته ایرانی را بر روی سلامت دام، موش و همچنین آثار زیستمحیطی آن را با حکمیت وزیر محترم بهداشت، وزیر کشاورزی و رئیس سازمان محیطزیست منتشر کنند. مشروط به اینکه در صورت تأیید اسناد مذکور، آقای بهزاد قرهیاضی از کلیه مسئولیتهای دولتی خود استعفا دهند. در مقابل، در صورت عدم اثبات آثار منفی نیز هر نوع جزا و جریمه نقدی را میپذیرند. امروزه اگرچه آمریکا بهعنوان بزرگترین تولیدکننده محصولات تراریخته در دنیا شناخته میشود؛ اما آکادمی پزشکی زیستمحیطی آمریکا (AAEM(American Academy of Environmental Medicine)) به پزشکان هشدار داده تا برای تمام بیماران خود، رژیمهای غذایی فاقد مواد دستکاریشده ژنتیکی تجویز کنند.[۳۴] این دوئل علمی – که زمان زیادی از آن نمیگذرد – فعلاً بیپاسخ مانده است؛ اما حقیقت محصولات تراریخته با وجود حمایتهای ارگانهای دولتی چیزی نیست که از مردم مخفی بماند و بهزودی مردم نسبت به مخاطرات این محصولات، آگاه میشوند.
اسنادی وجود دارد که نشان میدهد محصولات تراریخته ایمن و سالم نیستند؛ اما از طرف دیگر اسناد دیگری هم وجود دارد که این محصولات را ایمن معرفی میکند. اما سؤالی که مطرح میشود این است که هنگامیکه ۳۹ کشور کشت محصولات تراریخته را ممنوع و ۶۴ کشور نیز برچسبگذاری روی محصولات را اجباری کردهاند؛[۳۵] چرا همچنان برخی در داخل کشور به دفاع تمامقد از این محصولات میپردازند؟!
[۱] https://en.wikipedia.org/wiki/%C3%81rp%C3%A1d_Pusztai
[۲] http://www.psrast.org/pusztinterv.htm
[۳] https://www.foe.co.uk/resource/press_releases/0125card
[۴] یکی از منتقدان علمی واردات تراریخته و کشت غیراصولی این محصولات در کشور
[۵] مصاحبه نگارنده با دکتر کرمی
[۶] همان
[۷] http://www.ijbs.com/v05p0706.htm
[۸] http://www.tinfoilhattime.com/2013/06/page/2/
[۹] سم باکتری باسیلوس تورنجنسیس
[۱۰] http://www.saynotogmos.org/ud2011/index.php/2011/05/20/gm-bt-toxins-in-blood/
[۱۱] http://www.mehrnews.com/news/3750908/
[۱۲] عضو هیئترئیسه انجمن ارگانیک ایران و عضو هیئترئیسه اتحادیه ملی محصولات کشاورزی
[۱۳] http://www.rajanews.com/news/247716/
[۱۴] http://s3.amazonaws.com/academia.edu.documents/43329360/
[۱۵] https://www.foe.co.uk/sites/default/files/downloads/chicken_study.pdf
[۱۶] مصاحبه نگارنده با دکتر کرمی
[۱۷] https://www.theguardian.com/science/1999/nov/01/gm.food
[۱۸] https://www.grain.org/article/entries/375-unravelling-the-dna-myth
[۱۹]http://www.theecologist.org/News/news_analysis/2560697/changing_to_nongmo_soy_transformed_the_health_of_my_pigs.html
[۲۰] http://fracturedparadigm.com/2014/07/26/glyphosate-detected-in-deformed-piglets/
[۲۱] https://www.theguardian.com/education/2008/jan/15/academicexperts.highereducationprofile
[۲۲] http://www.bibliotecapleyades.net/ciencia/ciencia_geneticfood36.htm
[۲۳] رئیس کمیته گیاهان تراریخته ستاد ویژه توسعه زیستفناوری
[۲۴] http://bankdariirani.ir/fa/news/79504/
[۲۵] رئیس اداره سرطان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
[۲۶] http://www.salamatonline.ir/news/6612/
[۲۷] http://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/04/09/1115128
[۲۸] http://www.salamatnews.com/news/188304/
[۲۹] معاون فناوری پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیستفناوری
[۳۰] http://tn.ai/1141474
[۳۱] رئیس انجمن عملی ایمنی زیستی
[۳۲] http://www.iribnews.ir/fa/news/1132805/
[۳۳] http://www.tabnak.ir/fa/news/630241/
[۳۴] http://kayhan.ir/fa/news/71427/
[۳۵] http://www.irna.ir/fa/News/82161532
تکنولوژی تراریخته؛ راهی برای افزایش محصول یا بیماری؟
واژه «تراریخته» کلمهای است که این روزها بسیار به گوش میرسد که به زبان علمیتر، یعنی همان دستکاری شده ژنتیکی. اما چهچیزی را میتوان دستکاری ژنتیکی کرد؟! البته این واژه در مورد حیوانات خیلی مورد بحث نیست. چرا که نهتنها ممنوعیت ندارد، بلکه اخیراً از حیوانات دستکاری شده ژنتیکی برای بازی نیز استفاده میکنند.[۱] [۲] [۳] اما این موضوع زمانی مورد بحث قرار میگیرد که انسانها نیز دستکاری ژنتیکی میشوند. شاید این سؤال مطرح شود که چگونه انسانها را دستکاری ژنتیکی میکنند؟
نیازی نیست که انسان بهطور مستقیم مورد دستکاری ژنتیکی قرار گیرد؛ همینکه محصولات غذایی مورد استفاده او تغییر کنند، نتیجه مورد نظر نیز محقق خواهد شد. همانگونه که وزیر امورخارجه فعلی کشور، آقای دکتر ظریف شانزدهسال پیش که در سمت معاون حقوقی و بینالملل وزارت امورخارجه بودند و در نشستهای متوالی مربوط به پروتکل ایمنیزیستی (Cartagena Protocol)[۴] حضور داشتند، این موضوع را گوشزد کردهاند؛ «این امکان وجود خواهد داشت که محصولات تراریخته حتی بهصورت سلاح مورد بهرهبرداری قرار گرفته و یا با استفاده از ژنهایی خاص، حالات جسمی و روانی انسانها را تغییر داده و محیطزیست را بهنابودی بکشانند. فرضاً با نصب ژن عقیمی بر روی گندم، تولیدکنندگان آن قادرند نسلی از یک کشور را عقیم ساخته یا با پیوند ژنتیک ژنهای مولد اخلاق پست، نظیر درندهخویی کوسهها یا صفات رذیله خوکها بر محصولات کشاورزی میتوانند آن را به گروهی از انسانهای کشور هدف خود منتقل سازند.»[۵] از اینرو لازم است تا قدری این محصولات شناخته شوند. گیاهان تراریخته آنهایی هستند که با استفاده از روشهای مهندسی ژنتیک، دستورزی شدهاند. بهبیان دیگر، یعنی حاوی ژن یا ژنهایی شدهاند که بهطور مصنوعی وارد ژنوم گیاه شده و سبب ایجاد یک صفت جدید در گیاه میشوند که بهطور طبیعی در آن وجود ندارد.[۶]
به این ترتیب، مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی مولکولی وارد عمل شده و مواد غذایی دستکاری شده ژنتیک ((Genetically Modified Organism) GMOs) را با توجیه تأمین امنیت غذایی جمعیت رو به رشد جهان بهتدریج وارد بازار کردند. این گیاهان و بذرهای تراریخته که به دانههای معجزهآسا نیز مشهور بودند قرار بود که به مشکلات بالقوه از جمله بحرانهای غذایی در جهان، تغییرات آبوهوایی و فرسایش خاک پاسخ دهند اما گزارشها، نشاندهندهِ نتایج دیگریست.[۷] گزارشها نشان میدهند که گیاهان تراریخته نهتنها نمیتوانند حجم محصولات را افزایش دهند، بلکه باعث افزایش گرسنگی جهانی، فرسایش خاک و مشکلات ناشی از استفاده از مواد شیمیایی نیز خواهند شد. در واقع، گرسنگی از زمان پیدایش فنآوریهای جدید به رکوردی تاریخی نزدیک شده است. محصولات تراریخته شرکتهای بزرگِ مهندسی ژنتیک که کشاورزی بیشتر جهان را در اختیار دارند، نهتنها در افزایش تولیدات محصولات کشاورزی شکست خوردهاند، بلکه بهشدت باعث افزایش مصرف مواد شیمیاییکشاورزی و افزایش رشد علفها و گیاهان هرز شدهاند. این نتیجه تحقیقات، در بیش از بیست کشور در هند، جنوب آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین گزارش شده است.[۸]
برای نمونه در چین در مزارعی که در آن بذرهای تراریخته کتان کشت میشد، نهتنها تا به امروز میزان آفتها دوازده برابر شده، بلکه تمام فواید استفاده از دانههای اصلاحشده بهدلیل افزایش استفاده از آفتکشها از بین رفته است. [۹] بهعلاوه کشاورزان سویا در آرژانتین و برزیل اعلام کردند که از زمان استفاده از بذرهای اصلاحشده میزان استفاده از علفکشها دو برابر شده است. همچنین یک مؤسسه تحقیقاتی در هند نیز اعلام کرد از زمانی که این بذرها وارد بازار شدهاند، میزان استفاده از آفتکش سیزده برابر شده است.[۱۰] اینها تنها بخشی از هزاران نمونهای است که گزارش شده است. این شواهد نشان میدهد «مونسانتو»( Monsanto) ، «دوپونت»( DuPont) و «سینجنتا»( syngenta) سه شرکت اصلی جهانی، که در حال حاضر هفتاد درصد از فروش جهانی بذرهای گیاهی را در اختیار دارند، موفق شدهاند بذرهای خود را در بازار و در میان بیش از پانزده میلیون کشاورز توزیع کنند. البته این اقدام را توسط همکاری دولت و خرید شرکتهای محلی تولید بذرهای معمولی و خارج کردن این بذرها از بازار انجام دادند.[۱۱] این گزارشها که توسط سازمان بینالمللی دوستداران زمین، مرکز تأمین امنیت غذایی در آمریکا، کنفدراسیون کشاورزان و مؤسسه گایا تکمیل شد، ایمنی استفاده از این محصولات را زیر سؤال برده است و نشان میدهد که بذرهای اصلاحشده موجب عکسالعملهای آلرژیک فراوان و خطرات جدی بر سلامت انسانها و حیوانات و نیز محیطزیست شده است[۱۲] که در اینجا با استناد بر تحقیقات علمی به برخی از این موارد پرداخته میشود.
یکی از خطرات اصلی این محصولات که در تحقیقات علمی به اثبات رسیده است، این است که بخش DNA محصولات دستکاری شده ژنتیکی به انسانهایی که آنها را میخورند، منتقل میشود.[۱۳] از اینرو مشکلات عدیدهای در این باب گزارش شده است؛ برای نمونه، مطالعات جدید محصولات دستکاری شده را با اختلالات گلوتن مرتبط میداند. گلوتن پروتئینی است که در گندم و جو وجود دارد. وقتی گندم و جو دستکاری میشوند، ژن دستکاری شده با انتقال به بدن انسان باعث میشود افراد بعد از هضم آن دچار مشکل شوند؛ مشکلاتی مانند خستگی مداوم، افزایش وزن، افسردگی و مسائل دیگر.[۱۴] از سوی دیگر، ارتباط بین GMO و تومورها را نمیتوان انکار کرد.[۱۵]
علاوهبر اینها، گلیفوسیتها (یک علفکش بسیار محبوب که قاتل علف هرز است و توسط شرکت مونسانتو تولید و برای اولینبار توسط آنها در سال ۱۹۷۴ معرفی شد) توسط گیاهان مقاوم به این علفکشها(سویا، ذرت و کلزا) [۱۶]جذب میشود و وقتی فردی از این محصولات استفاده کند، این علفکش توسط گیرندههای استروژن جذب شده و موجب رشد سلولهای سرطان پستان در او میشود.[۱۷]
از سوی دیگر گلیفوسیت با نقص در هنگام تولد مرتبط است. مطالعاتی که گلیفوسیت را به اوتیسم، پارکینسون و آلزایمر ارتباط میدهند، نشان دادهاند که افراد بیمار نسبت به افراد سالم سطوح بالاتری از گلیفوسیت دارند.[۱۸] موارد بالا، تنها بخش بسیار کوچکی از عوارض این محصولات بر انسان است. از نظر زیستمحیطی هم یکی از عوارض اساسی، این است که استفاده از محصولات و گیاهان تراریخته موجب کاهش تنوع ژنتیکی میشوند. به این صورت که در اثر تولید این محصولات، فرار ژنها صورت میگیرد. بهبیان دیگر، بذرهای تراریخته تا کیلومترهای خیلی زیادی با باد جابهجا میشوند و چون توانایی دارند در شرایط سختتر هم رشد کنند، بهگونههای بومی غالب شده و همین امر باعث حذف گونههای بومی میشود.[۱۹] برای نمونه، انتقال ژن انتخابگر (دستکاری شده) از توتفرنگیهای تراریخته به خانوادههای وحشی آنها گزارش شده است.[۲۰] این خطر آنقدر جدی است که شنیده میشود فعالان محیطزیست رژیمصهیونیستی کشت این محصول را ممنوع کردهاند؛ چرا که نگرانند.
هرچند گیاهان دستکاری شده ژنتیکی بذر عقیم تولید میکنند، ولی در مرحله گردهافشانی همیشه احتمال لقاح با گیاهان خویشاوند غیر دستکاری ژنتیکی وجود دارد؛ این پدیده میتواند باعث انقراض گونههای وحشی باارزش شود.[۲۱] بنابراین تولید و استفاده از گیاهان تراریخته عوارض جدی و تأملبرانگیزی دارد و هرچه بیشتر به این موضوع پرداخته شود، ابعاد جدیدی از آن آشکار میشود. تأثیرات مخرب استفاده از این محصولات بر سلامت انسان و نیز محیطزیست، هدف از تولید این محصولات را از حد یک رقابت تجاری و بازار فنآوری فراتر برده و لایههای سیاسی و فشارهای دولتی پشت آن را هویدا میکند.
در این راستا، لازم است نهادهایی که ترویجدهنده این محصولات بوده و هستند را شناخت. یکی از مهمترین سازمانهای مبلغ محصولات دستکاریشده ژنتیکی مرکز خدمات بینالمللی دستیابی به برنامههای کاربردی بیوتکنولوژی کشاورزی (ISAAA) است. امروزه بهخوبی نفوذ این نهاد در دولتها و دانشمندان و آموزش دیکته سیاستهای این سازمان بهخصوص در کشورهای جهانسوم آشکار است.[۲۲] یکی دیگر از این نهادها، آژانس توسعه بینالمللی آمریکا (USAID) است. این شرکتها بهدنبال بهخدمت گرفتن سازمانهای بینالمللی، خصوصی و همچنین سازمانهای توسعه بیوتکنولوژی کشاورزی هستند، تا بتوانند این فناوری را در مسیرهای قانونی و سیاسی بهپیش برده و در سراسر دنیا رایج سازند. [۲۳] سازمان ISAAA همواره اینگونه القا میکند که با توجه به اینکه فنآوری و دانش کنونی کشاورزی نمیتواند میزان تولید غذا را افزایش دهد؛ بنابراین دنیا و مخصوصاً کشورهای در حال توسعه که دچار بحران افزایش جمعیت هستند بهکمک بیوتکنولوژی نیازمند هستند. از اینرو چون تحقیقات بیوتکنولوژی هزینههای بیشماری نیاز دارد، این فنآوری تقریباً بهطور کامل در انحصار کمپانیهای ثروتمند غربی است.
در حال حاضر،ISAAA برای اجرای اهداف خود دوازده کشور را مورد هدف قرار داده است. این کشورها عبارتند از اندونزی، مالزی، فیلیپین، تایلند و ویتنام در آسیا؛ کنیا، مصر، و زیمبابوه در آفریقا؛ آرژانتین، برزیل، کاستاریکا و مکزیک در آمریکای لاتین. ISAAA برای تنظیم پروژههای انتقال تکنولوژی، کمپانیهای مختلفی را تأسیس کرده است. این کمپانیها فنآوریهای کشت بافت، روشهای تشخیصی و مهندسی ژنتیک را تبلیغ میکنند. [۲۴] بهعبارتی دیگر ISAAA با تنظیم روابط و جلب همکاری مدیران اقتصادی کشورهای در حال توسعه و با ایجاد اطمینان در این کشورها، انقلاب بیوتکنولوژی کشاورزی را دنبال میکند. از سوی دیگر ISAAA نهاد شفافی نیست و از طریق صنعت و با استفاده از مردم محلی – از دانشمندان برجسته تا کشاورزان کوچک ناشناس – بهدنبال ترویج بیوتکنولوژی و گسترش بازار بهنفع خود در سراسر آسیاست.[۲۵]
شبکه خبری الجزیره متوجه این بحران شده و اعلام کرد استفاده از محصولات دستکاری شده ژنتیکی موجب از میان رفتن تنوع زیستی و حق حاکمیت بذر شده که این موضوع یک بحران برای کشاورزی و امنیت غذایی است. اما در همین حال، این شرکتها در حال وارد آوردن فشار بر دولتها هستند تا با استفاده از پول بیتالمال منبع بذر عمومی را نابود کنند و آن را با بذرهای ثبت امتیازشده و غیرقابلاعتماد و نابارور جایگزین کنند؛ بذرهایی که میبایست هر سال آن را مجدداً خریداری کرد.[۲۶] چندی است که موضوع محصولات دستکاری شده ژنتیکی و مخاطرات آن به جامعه ایران نیز کشیده شده است و با همه اینها، سروصدای استفاده از محصولات تراریخته در کشور نیز به گوش میرسد.
هماکنون بخشی از برنج تولید داخل و برنج وارداتی، اغلب روغنهای کلزا، آفتابگردان، سویای تولید داخل و ذرت وارداتی دستکاری شده ژنتیکی هستند. در حوزه فرآوردههای دامی نیز با توجه به استفادهی دامداریها و مرغداریها از کنجاله سویای وارداتی تراریخته، وضعیت نامطلوب است. علاوهبر این، بخشی از محصولات وارداتی شامل غلات صبحانه، کیک و شیرینی، دراژه شکلاتی، ژله و ادویههای آماده، آلوده به محصولات تراریخته هستند که در اغلب کشورهای اروپایی امکان عرضه ندارند و در آمریکای شمالی و جنوبی با برچسب هشدار به مصرفکننده و با مقاومت بسیار شدید مردمی عرضه میشوند. [۲۷] حتی در کشور کانادا نیز محصولات دستکاری نشده با برچسب non-GMO مشخص میشوند.[۲۸] اما این موضوع در کشور پنهان میشود و اخیراً فقط بر روی روغنهای صنعتی برچسب دستکاری شده ژنتیک نصب میشود و روند پنهانکاری در سایر محصولات ادامه دارد.
اما نکته جالب توجه اینجاست که حدود نود درصد کشت محصولات تراریخته دنیا در سال ۲۰۱۴ منحصر به پنج کشور آمریکا، برزیل، آرژانتین، هند و کانادا بوده است. در میان این کشورها، آمریکا و کانادا که جزو کشورهای توسعهیافته هستند، کشت اینگونه محصولات را در سال ۲۰۱۵ بهترتیب ۲.۲ میلیون هکتار و ششصد هزار هکتار کاهش دادهاند. علاوهبر این، در ۳۹ کشور جهان محصولات دستکاری شده ژنتیکی ممنوع است و از این کشورها ۲۶ کشور اروپایی هستند.[۲۹] این موضوع بههمینجا ختم نمیشود؛ موضوع محصولات تراریخته یک پروژه از قبل طراحی شده است. همانطور که هنری کیسینجر(Henry Alfred Kissinger) میگوید «برای سلطه بر ملتها، غذا و داروی آنها را در اختیار بگیرید.»[۳۰] امروزه علاوهبر سلطه خبری، سیاسی، نفت، انرژی و دارو سلطه غذا توسط شرکتهای همسو با اهداف کشورهایی چون آمریکا در حال وقوع است.
با وجود این اهداف پشتپرده و نیز خطرات جدی و تأملبرانگیز استفاده از محصولات تراریخته بر سلامت انسان، دام و نیز محیطزیست، دکتر بهزاد قرهیاضی[۴] به گزارش خبرنگار خبرگزاری مهر، از سلامت و سودمندی این محصولات و پذیرش جهانی فنآوری مهندسی ژنتیک در حوزه کشاورزی سخن میگوید.[۳۱] ، [۳۲] هم اکنون نیز گیاهان زراعی استراتژیک همچون برنج، گندم، ذرت و سویا[۳۳] بهصورت وارداتی و یا حتی در تولید داخل نیز بهصورت دستکاری شده ژنتیکی هستند که در شمارههای بعدی به بررسی مجمل وضعیت داخل کشور از این حیث که چهمقدار زمینهای کشاورزی تحت کشت این محصول وجود دارد، پرداخته خواهد شد.
[۱] http://www.centralclubs.com/topic-t18727.html
[۲] http://www.genpets.com/features.php
[۳] http://www.genpets.com/features.php
[۴] https://en.wikipedia.org/wiki/Cartagena_Protocol_on_Biosafety
[۵]http://www.mashreghnews.ir/fa/news/533325
[۶] Bud, R. 1993. The Uses of Life: a History of Biotechnology. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom.
[۷] Anonymous. 1987. New Developments in Biotechnology—Background Paper: Public Perceptions of Biotechnology. Office of Technology Assessment, U.S. Congress, U.S. Government Printing Office, Washington, DC
[۸] http://content.slowfood.it/upload/2011/C274517218e7b2556AIs3B7DE4C5/files/UK_TheGuardian.co.uk_19-10-2011.pdf
[۹]http://content.slowfood.it/upload/2011/C274517218e7b2556AIs3B7DE4C5/files/UK_TheGuardian.co.uk_19-10-2011.pdf
[۱۰]http://content.slowfood.it/upload/2011/C274517218e7b2556AIs3B7DE4C5/files/UK_TheGuardian.co.uk_19-10-2011.pdf
[۱۱] http://content.slowfood.it/upload/2011/C274517218e7b2556AIs3B7DE4C5/files/UK_TheGuardian.co.uk_19-10-2011.pdf
[۱۲] http://content.slowfood.it/upload/2011/C274517218e7b2556AIs3B7DE4C5/files/UK_TheGuardian.co.uk_19-10-2011.pdf
[۱۳] http://www.collective-evolution.com/2014/04/08/10-scientific-studies-proving-gmos-can-be-harmful-to-human-health/
[۱۴]http://healthyeating.sfgate.com/disadvantages-gluten-7675.html-http://www.collective-evolution.com/2014/04/08/10-scientific-studies-proving-gmos-can-be-harmful-to-human-health/-https://www.rt.com/usa/gmo-gluten-sensitivity-trigger-343/
[۱۵] http://www.collective-evolution.com/2014/04/08/10-scientific-studies-proving-gmos-can-be-harmful-to-human-health/
[۱۶]https://www.foodregime.com/%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C/854-%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%BE-%DA%AF%D9%84%DB%8C%D9%81%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%AA-%DA%A9%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%81-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D8%B1%D8%B2-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%9F.html
[۱۷] http://www.collective-evolution.com/2014/04/08/10-scientific-studies-proving-gmos-can-be-harmful-to-human-health/
[۱۸] http://www.omicsonline.org/open-access/detection-of-glyphosate-residues-in-animals-and-humans-2161-0525.1000210.pdf
[۱۹] https://www.foe.co.uk/sites/default/files/downloads/gene_escape.pdf
[۲۰] Jhansi Rani, S. Usha, R. 2013. Transgenic plants: Types, benefits, public concerns and future. j ournal of pha rmacy r e s e a r c h 6 ,8 7 9 -8 8 3.
[۲۱]http://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/03/30/1108212
[۲۶] http://www.aljazeera.com/indepth/opinion/2012/02/201224152439941847.html
[۲۷]http://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/01/30/1051896
[۲۸] https://www.washingtonpost.com/lifestyle/food/obama-signs-bill-requiring-labeling-of-gmo-foods/2016/07/29/1f071d66-55d2-11e6-b652-315ae5d4d4dd_story.html
[۲۹] http://www.isaaa.org/resources/publications/pocketk/16/
[۳۰]http://www.tasnimnews.com/fa/news/1394/09/18/938659
[۳۱] http://www3.irna.ir/fa/News/82069103/
[۳۲] http://www.biosafetysociety.ir/printme.php?item=1.61.59.fa
[۳۳]http://www.irinn.ir/news/173223
پیوست ۱: A long-term toxicology study on pigs fed a combined genetically modified (GM) soy and GM maize diet
پیوست ۲: New Developments in Biotechnology
پیوست ۳: Analysis of Biological Molecules
پیوست ۴ : Safety Testing and Regulation of Genetically Engineered Foods
پیوست ۵: Detection of Glyphosate Residues in Animals and Humans
پیوست ۶: ReproductiveToxicology
پیوست ۷: Pathways to Modern Diseases
پیوست ۸: GMOs linked to gluten disorders plaguing 18 million Americans
پیوست۹: Complete Genes May Pass from Food to Human Blood
پبوست ۱۰: Obama signs bill requiring labeling of GMO foods
پیوست ۱۱: Risk assessment of genetically modified crops for nutrition and health
پیوست ۱۲: Roundup and birth defects: Is the public being kept in the dark
پیوست ۱۳: Roundup and birth defects: Is the public being kept in the dark ۲
پیوست ۱۴: Transgenic Plants and World Agriculture
«مونسانتو» و تجارت جهانی «محصولات تراریخته»
کمپانی مونسانتو که متعلق به یکی از بدنامترین خانوادههای یهودی صهیونیست است، یکی از بزرگترین تولیدکنندگان مواد سمی و بمبهای شیمیایی و اتمی طی قرن بیستم میلادی بهشمار میرود که در حال حاضر نبض جریان تولید و تجارت محصولات تراریخته را در اختیار دارد.
به گزارش موعود ؛ مرکز پژوهشی «آرا» در یکی از گزارشهای راهبری اندیشکده سرآمد به بررسی ارتباط تجارت تراریخته با صهیونیسم میپردازد، همچنین در کتاب «محصولات تراریخته، ضرورتها، چالشها و راهکارها» آمده است: «در پی شکست سخت آمریکاییها در جنگ ویتنام، استراتژیستهای غربی دریافتند که مقابله سخت، بهدلایل مختلف، روشی غیرکاربردی و پرهزینه برای سیطره بر ملتهاست لذا سیاستهای غرب به مواجهه نرم با این کشورها تغییر کرد و ابزارهایی برای کنترل غذا و دارو طراحی شد».
هنری آلفرد کیسینجر؛ استراتژیست ارشد و صهیونیست آمریکایی، در زمان تصدی وزارت امور خارجه ایالات متحده، مسئول تیم مذاکرهکننده این کشور برای خاتمه بخشیدن به جنگ ویتنام بود و به همین مناسبت بههمراه همتای ویتنامی خود جایزه صلح نوبل را دریافت کرد.
کیسینجر در سال ۱۹۷۴ از طرحی موسوم به NSSM پرده برداشت؛ او «انرژی» و «غذا» را دو اهرم کاربردی کنترل ملتها معرفی کرد و به آمریکاییها اعلام کرد که اگر نفت را کنترل کنند، دولتها را تحت کنترل در میآورند و اگر غذا را کنترل کنند، مردم را تحت سیطره خواهند گرفت.
جالب است بدانیم بذرهای محصولات ترانسژنیک، عقیم و یکبار مصرف هستند و کشاورزان و دولتها بلافاصله از سال اول، به شرکت تولیدکننده بذر وابسته میشوند؛ در همین زمینه ابداع فناوری دستکاری ژنتیک با سرمایهگذاری گسترده صهیونیستها در دهه ۷۰ میلادی به نتیجه رسید و هماکنون هیچکس در دنیا کتمان نمیکند که تجارت جهانی محصولات پرخطر دستکاری ژنتیک (تراریخته) در اختیار کمپانیهای صهیونیستی «مونسانتو» و «راکفلر» است.
مونسانتو در اصل نام یک خانواده یهودی ــ آمریکایی است که صاحبان این کمپانی یعنی خانواده مونسانتو، از بدنامترین خانوادههای یهودی صهیونیست در طول تاریخ بهشمار میروند؛ این خانواده از قرنها قبل به مشاغلی چون بردهداری و تجارت انسان اشتغال داشتهاند.
کمپانی مونسانتو، بیشک یکی از بزرگترین تولیدکنندگان رسمی مواد سمی و بمبهای شیمیایی و اتمی طی قرن بیستم میلادی بهشمار میرود؛ این کمپانی طی دهه ۱۹۲۰، صنعت شیمیایی خود را گسترش داد، همچنین مونسانتو طی جنگ دوم جهانی، در تحقیقاتی درباره اورانیوم در «پروژه منهتن» مشارکت داشت که در نهایت منجر به ساخت بمب اتمی شد.
مونسانتو تا اواخر دهه ۸۰ میلادی در پروژههای مرتبط با بمب اتم به دولت آمریکا کمک میکرد، همچنین «عامل نارنجی»، «د.د.ت.» و «پی.سی.بی.» از جمله تولیدات مضر مونسانتو است؛ اعمال ضدانسانی این کمپانی بزرگ سبب شده که جنبشهای اجتماعی متعددی در کشورهای جهان علیه این کمپانی شکل بگیرد.
جنایتهای مونسانتو سبب شده که در بسیاری از کشورهای جهان، جنبشهای مردمی سلامت و محیط زیست، «روز علیه مونسانتو» را برگزار کنند.
مونسانتو هماکنون در ۶۱ کشور جهان نمایندگی و ۲۰ هزار نفر کارمند دارد؛ این شرکت آمریکایی ــ صهیونیستی برای پیشبرد اهداف تجاری خود از هیچ فسادی فروگذار نکرده است، برای نمونه، یکی از بزرگترین پروندههای رشاء و ارتشاء بینالمللی تاریخ مربوط به این شرکت است.
ششم ژانویه سال ۲۰۰۵ دادگاههای آمریکا در پروندهای علیه مونسانتو، این شرکت را محکوم کردند؛ این کمپانی برای دستیابی به کشتزارها و منسوجات پنبه و بازار کشور اندونزی، به ۱۴۰ کارمند عالیرتبه و دونپایه اندونزی رشوه پرداخت کرده بود که پرداخت این رشوهها در دادگاه به اثبات رسید.
آقای کلانتری! به این ۱۰ سؤال درباره «محصولات تراریخته» پاسخ دهید
آقای کلانتری! آیا شما منکر گزارشهای سازمان جهانی بهداشت یا ارزیابیهای آژانس بینالمللی تحقیقات سرطان درباره احتمال بروز تومورهای کلیوی به دلیل استفاده از گلایفوسیت یا بروز سرطانهای کلیوی، تومورهای پوستی، آسیب به DNA هستید؟
به گزارش گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ عیسی کلانتری رئیس سازمان محیط زیست کشور در برنامهای تلوزیونی با صراحت تمام از تولید و واردات محصولات تراریخته حمایت کرد.
موضوع محصولات دستکاری شده ژنتیکی موضوعی است که در دنیا مخالفان بسیاری داشته و دارد و نمیتوان باور کرد که یک مسئول دولتی با این صراحت و بدون ارائه آزمایشات لازم مبتنی بر سالم بودن آنها، درمورد بی ضرر بودن آن اظهار نظر کند.
توقع فعالان عرصه محیط زیست کشور از کسی که هماکنون سکان هدایت سازمانی در کشور را بدست داد که باید فقط و فقط دغدغه محیط زیست را داشته باشید و از مواردی که به آن آسیب میزند و حتی احتمال بروز آسیب میرود تمام قد جلوی آن بایستید.
بروز مشکلاتی نظیر بیآبی و بحران کمبود آب در کشور محصول سیاست های غلطی است که مسئولین از گذشته تاکنون در بخشهای مختلف بخصوص کشاورزی و صنعت به بار آورده اند و نمیتوان با شعار رفع بحران آب و خشکسالی و توسعه و … اذهان مردم را منحرف کرد و به این بهانه مصرف محصولاتی که شائبه آسیب بسیاری دارد را رواج داد.
در اینجا به عنوان یک فعال رسانهای در حوزه محیط زیست و سلامت و کسی که هیچگونه ارتباطی با مافیای سم که حضرتعالی در مصاحبههای خود درباره مخالفان تراریختهها فرمودید، ندارم چندین سؤال و شائبه را مطرح میکنم و امید دارم مسئولان دولتی که از منشور حقوق شهروندی رونمایی میکنند، پاسخگو باشند:
۱. آیا شما منکر گزارشهای سازمان جهانی بهداشت و یا ارزیابی های آژانس بین المللی تحقیقات سرطان درباره احتمال بروز تومورهای کلیوی به دلیل استفاده از گلایفوسیت(سم مورد مصرف در محصولات تراژنه) یا بروز سرطان های کلیوی ،تومورهای پوستی، آسیب به DNA هستید؟
۲. وظیفه شما درباره اصل ۵۰ قانون اساسی، پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا، قانون ایمنی زیستی و Precautionary Principal چیست که یک باره نه به عنوان یک فرد خارج سازمان بلکه به عنوان رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در یک برنامه تلویزیونی در خصوص محصولات تراژنه و لزوم تولید و کاشت و مصرف آن ها صحبت می کنید؟
۳. هماطور که میدانید در سالهای گذشته عدهای سدسازی را نماد توسعه کشور میدانستند، همین موضوع اکنون مورد تائید اکثر مسئولان هست که سدسازی عامل موثری در بروز بحران آب در کشور شده است؛ نمیخواهید اندکی تامل کنید چرا که ممکن است در سالهای آتی حقایقی بر شما آشکار شود و متوجه شوید مضرات این محصولات بسیار زیاد و برای کشور خطرناک است؟
۴. آقای کلانتری لطفا چرایی عدم کاشت و حتی واردات این نوع محصولات در کشور سوئیس،عربستان سعودی و روسیه و …… را برای ما توضیح دهید. غیر از این است که آنها از بیم بروز آسیب های احتمالی این محصولات به سلامت مردم و محیط زیستشان فعلا استفاده و تولید آن را متوقف کرده اند؟
۵. در حالیکه نه وزیر محترم بهداشت و نه وزیر محترم جهاد کشاورزی هرگز به صورت مستقیم این محصولات را تائید نکردهاند همچنین رئیس سابق سازمان حفاظت محیط زیست و مسئولین دولتهای گذشته هم با ترویج بیضابطه و بدون ارزیابی مخاطرات این محصولات مخالفت کردند، جنابعالی با کدام علم به یقین مستقیم به دوربین نگاه کرده و از سلامت این محصولات سخن بر زبان میرانید؟
۶. آیا استفاده از بذرهای شرکتهایی همچون مونسانتو علاوه بر آلودگی زیست محیطی ،تهدید ذخایر ژنتیکی کشور و وابستگی کشاورز به آن خلاف اقتصاد مقاومتی که مورد تاکید رهبر انقلاب است، نیست؟
۷. آقای کلانتری آیا همان فشارهایی که به گفته خانم معصومه ابتکار رئیس سابق سازمان حفاظت محیط زیست برای تائید این محصولات وارد شد به شما هم وارد شده یا اینکه شما خودتان در صدر طرفداران این محصولات هستید؟لازم است بدانید همین فشارها به اصحاب رسانه و بخصوص بنده برای عدم انتشار هرگونه مطلب درباره محصولات دستکاری شده هم وارد شده.
اینها شما را به فکر وا نمیدارد که اگر محصولی سالم است و مشکلی ندارد چرا باید عدهای از انتشار مطالب درباره آن برآشفته شوند؟ هر چند نه من و نه دیگر اصحاب قلم که پا در این عرصه گذاشتیم ذرهای از حق مردم به دانستن حقایق کوتاه نیامدیم.
۸. چطور می شود که سیاست های یک سازمان دولتی با تغییر رئیس به یکباره با چرخش ۱۸۰ درجه ای مواجه شود آیا این سازمان بر اساس سلایق شخصی اداره میشود یا مرّ قانون سیاستهای کلی را مشخص می کند؟
۹ . نظر جنابعالی درباره برناه ششم توسعه که در آن به صراحت از ممنوعیت هرگونه رهاسازی، تولید و واردات محصولات تراژنه تاکید داشته و بر لزوم اطلاع رسانی پافشاری کرده است، چیست؟
۱۰. آقای کلانتری آیا شما متخصص حوزه ایمنی زیستی هستید و با ارزیابی مخاطرات محصولات تراژنه آشنایی دارید که با این قاطعیت از سلامت این محصولات میگوئید؟ در غیر این صورت مشاوران خود را که چنین اطلاعاتی به شما دادهاند به مردم معرفی کنید یا دستور بدهید نتایج بررسیها و آزمایشاتی که طبق قانون بر روی این محصولات انجام گرفته برای تنویر افکار عمومی منتشر شود.
در آخر از شما به عنوان رئیس سازمانی که باید دغدغه فعالان و دلسوزان محیط زیست را درک کند خواهشمندم که از کارشناسان حوزه ایمنی زیستی سازمان خودتان نظرخواهی کنید و بخواهید به دور از هرگونه فشار و در فضایی آزاد نظر کارشناسی خود را اعلام کنند.
آقای کلانتری صدای مخالفین استفاده از محصولات تراژنه پیش از هرگونه آزمایش و ارزیابی خطر را بشنوید، قبل از اینکه خیلی دیر شود.
زهرا خوشحالی؛ فعال حوزه سلامت و محیط زیست، سردبیر سلامت نیوز
محصولات تراریخته، اصطلاحاً به محصولاتی گفته میشود که با دستکاری ژنتیکی، از حالت عادی خارج شدهاند، برای مثال، انتقال ژن یک حیوان مقاوم به سرما، به میوه گوجهفرنگی، تحت شرایطی سبب مقاومت گوجه دستکاری شده (تراریخته) نسبت به سرما خواهد شد؛ یا انتقال یک ژن مقاوم نسبت به سم، یا انواع ژنهایی که خواص بیشمار دیگری را منتقل میکنند.
خطرناکترین مورد درباره این محصولات، عدمشناسایی و یا لاپوشانی عوارض، بهدلیل مقاصد سازمان های تجاری و سیاسی جهان، در مورد این محصولات، و احتمال بروز عوارض بسیار شدید و غیرقابل بازگشت طی طولانی مدت، و در نسل های بعدی کشورهای هدف از جمله ایران است. استفاده قدرت های جهانی از محصولات تراریخته خصوصاً ایالات متحده، جهت بهره برداری تجاری، و همچنین قابلیت استفاده از این محصولات برای ضعیف کردن و وابستگی کامل کشورهای هدف، احتمال بروز خطرات جبران ناپذیری را مطرح میسازد؛ بهطوری که وزیر خارجه کشورمان سالهای پیش از آن بهعنوان یک «سلاح» نام برد.
پاسخ به ۲۳ پرسش درباره محصولات تراریخته:
وقتی یک قطعه از «دی انای» یک جاندار یا یک ژن کامل از یک جاندار را جدا سازی نموده و به درون مجموعه ژن ها(ژنوم) یک موجود دیگر وارد کنیم، موجود جدید، موجود تراریخته (دستکاری ژنتیکی شده) نام میگیرد. به طور خلاصه به تراریختهها GMO هم گفته میشود.
ـ آیا اطلاعات بشر از ژنوم خود و موجودات زنده دیگر همچون گیاهان کامل است؟
مطابق آخرین آمار در هرسلول انسان چیزی در حدود ۱۹هزار تا ۲۰ هزار ژن شناسایی شده است (تردید درباره ۱۰۰۰ ژن کم نیست) که فقط یک و نیم درصد کل DNA انسان را تشکیل میدهند . همینطور ژنوم انسان از حدود ۶ میلیاردجفت نوکلئوتید ساخته شده است که درباره عملکرد بیش از ۹۸ درصد ژنوم انسان هنوز اطلاعاتی بدست نیامده است. تاکنون درباره عملکرد و وظایف بیش از ۹۰ درصد ژنوم بسیاری از گیاهان و موجودات دیگر نیز با میلیونها نوکلئوتید ابهام وجود دارد و هیچ کس عملکرد آنها را هنوز نمیداند.
حال آیا درست است در چیزی که شناخت کافی از آن نداریم و با مرگ و حیات و سلامتی موجودات در ارتباط است، آن هم در مقیاس وسیع دستکاری کنیم و یک ژن را در میان چندین جزء ناشناخته (به لحاظ عملکردی) واردنماییم که نمیدانیم واکنش آنها نسبت به هم چه خواهد بود.
ـ مهمترین حامیان محصولات تراریخته(دستکاری ژنتیکی شده) کدام کشورها و مؤسسات هستند؟
دولت آمریکا مهمترین بوجود آورنده وحمایتکننده محصولات تراریخته (دستکاری ژنتیکی شده) است و کمپانیها و شرکتهای صهیونیستی آمریکایی حرف اول را درباره تولید تجاری و صادرات تراریخته (دستکاری ژنتیکی شده)ها میزنند.
مونسانتو، داپونت، بایر، داو، سینجنتا و بی. ای.اس.اف شرکتهای بزرگ حامی محصولات تراریخته(دستکاری ژنتیکی شده) کشاورزی هستند که به استثنای دو تای آخر (سوییس و آلمان) همگی در آمریکا قرار دارندو به جز یکی از آنها همگی تولیدکننده مواد شیمیایی مضر و علفکشها و آفت کشها میباشند.
ـ سایر شرکتهای بزرگ تولیدکننده و حامی محصولات تراریخته در جهان کدامند؟
سایر شرکتهای حامی تراریخته (دستکاری ژنتیکی شده) نیز اغلب تولیدکننده مواد شیمیایی سرطان زا، مضر و علفکشها و آفت کشها و… بوده و در مقاطع مختلف کمپانیهای صهیونیستی داپونت، بایر (۳۱۵ شعبه در سراسر جهان دارد) و داو و مونسانتو با یکدیگر همکاری داشته و به حمایت از یکدیگر در برابر قوانین پرداختهاند. شرکت دیگر که اکنون تولیدکننده و حامی محصولات تراریخته (دستکاری ژنتیکی شده) است شرکت «بایر» است، این شرکت نیز جنایاتی مانند تامین سلاحهای شیمیایی کشتار جمعی(گازهای کلرین و موستارد و ترکیبات ارگانو فسفات سمی و زیکلون B) در جنگ جهانی اول و دوم و در جنگ با کنگو و انجام آزمایشات غیر مجاز بر انسانها و… انجام داده است. داو در تولید عامل نارنجی و حمایتهای قانونی بعدی با شرکت مونسانتو شراکت داشت. پرسشی که به ذهن متبادر میشود این است که آیا میشود باور نمود که این کمپانیهای صهیونیستی تولید مواد کشنده و معلولکننده میلیونها انسان در سراسر دنیا اکنون در فکر تولید غذای مردم هستند تا مردم براثرگرسنگی نمیرند؟
ـ درباره شرکت آمریکایی مونسانتو به عنوان معروفترین و مهمترین شرکت سرمایهگذار در امر تراریخته (دستکاری ژنتیکی شده) چه میدانید؟
معروفترین و مهمترین شرکت سرمایه گذار در امر تراریخته (دستکاری ژنتیکی شده) که مادر بیوتکنولوژی کشاورزی محسوب میشود، شرکت مخوف مونسانتوی آمریکایی است که ید طولائی در زمینه تحقیقات و تولید سلاحهای کشتار جمعی داشته است. پیش از آن نیز بنیانگزاران مونسانتو به شغل انتقال سیاهپوستان از آفریقا به آمریکا و فروش بردگان اشتغال داشتهاند.
شرکت مونسانتو در سال ۱۹۰۱ توسط جان فرانسیس کوینی از اعضای گروه فراماسونری (اتاق فکر شیطان پرستی و ابزاری برای استفاده از نیروی فکری نخبگان در جهت کمک به صهیونیست ها) شوالیههای مالت پایه ریزی شد. این شرکت در چارچوب پروژه مانهاتان که مسئول تولید اولین بمب اتم بود و در تشریک مساعی با دولت آمریکا که به بمباران هیروشیما و ناکازاکی انجامید (۱۹۴۵-۱۹۴۳) تحقیقات بر روی اورانیوم را انجام داد. بعلاوه شرکت مونسانتو تولید ماده شیمیایی«عامل نارنجی» با همکاری شرکت داو(که آن شرکت نیز اکنون در زمینه تجارت تراریخته(دستکاری ژنتیکی شدههای کشاورزی فعال است) را انجام داد و با اطلاع از کشنده و خطرناک بودن این ماده آن را در اختیار دولت آمریکا نهاد تا در سطح وسیع برای ازبین بردن برگهای جنگلهای ویتنام به منظور مشخص شدن مخفیگاههای ویتنامیها به کار رود. این ماده قویاً کشنده سبب مرگ نیم میلیون شهروند و ناقص الخلقه شدن نیم میلیون نوزاد ویتنامی و حتی شیمیایی شدن هزاران نظامی آمریکایی شد که اثر آن تاکنون بر آنها ادامه دارد. تولید تجاری مواد خطرناک دیگری همچون ساخارین، PCBs ، آفت کش خطرناک DDT، آسپارتام(مسبب بیماریهایی مانند MS، مولد سرطان وحفرههای حجیم در مغز ، آلزایمر، پارکینسون و بیماریهای دیگر مطابق تحقیقات سازمان غذا و داروی آمریکا)، علفکش رانداپ یا گلایفوسیت (که بسیار قوی بوده و برای انسان عوارضی چون سرطان واختلالات رشد و نقص مادرزادی دارد) و مواد سمی دیگرکه هریک عوارضی داشته و مسبب مشکلاتی بودهاند نیز در پیشینه این شرکت میباشد. بعلاوه مونسانتو ماده شیمیایی ممنوعه «فسفر سفید» را در جنگ غزه برای سوزاندن پوست، گوشت و استخوان فلسطینیان در دمای ۲۷۶۰ درجه و کشتن آنها در سال ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ در اختیار وزارت جنگ رژیم اسرائیل قرار داد. در سال ۱۹۹۴ مونسانتو به تعدادی که ممکن بود شرکتهای تولید بذر در آمریکا را خرید و بذر آنها را به شیوهای تجدید ناپذیر تراریخته (دستکاری ژنتیکی شده) نمود (تولید بذر ترمیناتور) تا هم رقبا را حذف نماید و هم مردم برای غذا به صورت دائم به مونسانتو وابسته شوند. مونسانتو پس از توسعه یافتن در سال ۲۰۰۰ خود را بعنوان یک شرکت صرفا کشاورزی (بیوتکنولوژی کشاورزی) معرفی نمود!
ـ آیا محصولات تراریخته مزیت و برتری دارند؟
محصولات تراریخته مزیت و برتری واقعی ندارند، این مطلب را هم متخصصان و هم کشاورزان بیان میدارند:
یک متخصص: از بذرهای تراریخته کار خاصی برنمیآید و بازده و عملکرد برتری ندارند آنها صرفا یا در برابر علفکشها مقاوم هستند یا حشره کشهای خاص خود را تولید میکنند که هردو مضر بوده و به طبیعت آسیب میرسانند.ضمن اینکه مبارزه با آفات و… دارای راههای جایگزین هستند. کشاورز نمونه برنج کار: ببینید؛ برای چه ما میخواهیم به ژن بذرها دست بزنیم؟ مثلاً میگویند مزیت بیشتری دارد؛ مثلاً میگویند درحالیکه ما بحران آب و غذا داریم، با استفاده از این بذرها میشود بیشتر تولید کرد. درصورتیکه بههیچوجه اینطور نیست! تولید با آن ارقام بذرهای دستکاری شدهای که آنها برای کشت پیشنهاد میکنند، اصلاً بالا نیست. میزان تولید آن در هکتار اصلاً پرمحصول نیست. حدود ۴ تن در یک هکتار است که نمیتواند جلوی واردات را بگیرد؛ و ما با این بذر دستکاری شده خودکفا نمیشویم .
ـ چرا بخشی از مهمترین کشورهای دنیا و دانشمندان آزاده مخالف تراریخته (دستکاری ژنتیکی شده) هستند؟
واقعیت آن است که در بسیاری از کشورهای اروپایی تراریخته (دستکاری ژنتیکی شده)ها ممنوع شدهاند زیرا که در کشورهای اروپایی عمدتا عقلانیت و علم گرایی بیشتر از آمریکای عریض و طویل و کاپیتالیست و سرمایه دار حاکم است، کشورهای مهمی چون فرانسه و آلمان و روسیه و ۲۵ کشور دیگر قاره اروپا (بیشتر اعضای اتحادیه اروپا) و کشورهای دیگر از سراسر جهان از جمله ترکیه و عربستان کشت محصولات غذایی تراریخته (دستکاری ژنتیکی شده) را در کشور خود ممنوع کردهاند.
ـ علل مخالفت دانشمندان و محققان آزاده با تراریختهها از قرار زیر است:
۱- دانش نا کافی بشر با وجود همه پیشرفتها، درباره عملکرد بیش از ۹۸ درصد ژنوم انسان (و درصدهای بیشتر در اغلب موجودات زنده دیگر) و تعداد دقیق ژنهای بسیاری موجودات از جمله انسان! ۲- دانش ناکافی بشر نسبت به شرایط خاص بیان ژنها (بیان ژن یعنی همان ساخت پروتئین از روی ژنها، ممکن است ژن وارد شده در گیاه یا دام، تحت شرایط خاص عملا به ژن دیگری مثلا ژن ایجاد پروتئین سرطانزا یا ژن ایجاد سم تبدیل شود و این مورد نیز هرگز در آزمایشگاهها بررسی نمیشود.)
۳- دانش ناکافی بشر به تمامی صفات آدمی و حتی سایر موجودات (پروتئینها صفات موجودات زنده و ازجمله انسان را تعیین مینمایند و بشر هنوز تحقیقی اصلا درباره برخی صفات ژنتیکی انجام نداده است.)
۴-عدم امکان بررسیهای کامل و همه جانبه اثرات ژن منتقل شده بدلیل زیاد بودن و طولانی مدت بودن و روی هم رفته گران بودن، آزمایشات اثبات بیخطر بودن برای محیط زیست و جانوران و انسان عملا امکان ندارد.
۵-عدم بررسی کامل همه اثرات ژن منتقل شده، حتی وقتی یک ژن، تولید چند پروتئین را موجب میشود: پس از انتقال ژن در آزمایشگاه فقط وجود تقریبی همان نوکلئوتیدها و نهایتا یک پروتئین تولیدی و یک یا دو صفت مورد نظر را بررسی مینماییم درحالیکه که هریک ژن ممکن است چند صفت را کنترل نماید و موجب شود.
۶- عدم بررسی کامل اثرات ژن منتقل شده در طول نسلهای انسانی: در بررسیهایی که پس از انتقال دادن ژن به موجود دیگر در سطح جهان انجام می گیرد فقط اثر انتقال ژن در یک نسل انسانی ممکن است بررسی شود (و بعضا اصلا انجام نمیشود و به ۹۰ روز بررسی موشهای آزمایشگاهی اکتفا میشود) و آزمایشات چند نسلی انجام نمیشوند.
۷-ایجاد پروتئینهای ناشناخته بیماری آور یا سرطان زا بر اثر شکسته شدن ژن و قرار گرفتن در وسط ژن دیگر: با روشهای مرسوم انتقال ژن معمولا مکان ژن وارد شده به موجود زنده مشخص میباشد یعنی معلوم است که این ژن وارد چه اندام یا سلول از موجود میشود اما از آنجا که ما هزاران کپی و نسخه از ژن را وارد گیاه میسازیم مشخص نیست که همه آن نسخههای ژنی دقیقا درکجای ژنهای آن اندام یا آن سلول خواهند نشست و ممکن است ژن شکسته شده و وسط یک ژن دیگر بنشیند.
۸-روشی غیر طبیعی است: در مهندسی ژنتیک انتقال ژن بر دو نوع است: انتقال عمودی و انتقال افقی.
انتقال عمودی از راه تولید مثل صورت میگیرد اما انتقال افقی همان چیزیست که در تراریختهها رخ میدهد و امری را که در طبیعت تقریبا محال است انجام میدهند یعنی انتقال ژن از موجودی به موجود دیگر که ممکن است هیچ شباهتی هم به هم نداشته باشند مانند انتقال ژن از ملخ به اسب یا انتقال ژن از ماهی به فیل و….
۹- فرصت ندادن به طبیعت برای بازسازی خود: اگر در طبیعت جهش یا انتقال ژنی صورت میگیرد، آن جهش و یا تغییر ژنتیکی در طی قرن ها توسط سیستم پیچیده طبیعت گزینش و انتخاب طبیعی میشود و چنانچه نامطلوب باشد به صورت طبیعی حذف میشود. هنگامی که مهندسین ژنتیک به دفعات گیاهان را دستکاری ژنتیکی میکنند و گیاه تراریخته (دستکاری ژنتیکی شده) را وارد طبیعت مینمایند، کارخانه هستی و اکوسیستم دستخوش لطمات جبران ناپذیری خواهد شد. مانند کارخانهای که آنقدر کمیت تولید آن زیاد است که فرصتی برای کنترل کیفی و جداسازی محصولات معیوب وجود ندارد.
۱۰-احتمال انتقال ناهنجاریهای ناشی از انتقال ژن، مانند آنچه در موارد فوق برشمردیم، به گیاهان هرز و گیاهان مزارع مجاور و پراکنده شدن آن در طبیعت (فرار ژن) و بوجود آوردن مخاطرات طبیعی وجود دارد. مثلا تولید هزاران گیاه مسموم و سرطان زا برای موجودات تغذیهکننده و برای انسان از نتایج آن خواهد بود. مقاومسازی به حشرات با انتقال ژن تولیدکننده سم حشره کش که ممکن است نوعی پروتئین باشد به گیاه همراه است و از آن پس مثلا در برگها یا سایر اندامهای گیاه سم حشره کش نیز تولید میشود.
۱۱- مقاوم شدن باکتریها و میکروبها به آنتی بیوتیکها: یکی دیگر از مخاطرات مطرح در تولید گونههای تراریخته واجد ژنهای مقاومت به آنتی بیوتیک، احتمال انتقال این ژنها به باکتریها است که نمونهای از آن انتقال ژن مقاومت به آمپیسیلین در ذرت Bt شرکت «نوارتیس سید» بود. البته احتمال انتقال ژن به باکتری همیشه وجود دارد و با تولید گیاهان تراریخت دوز ژن مقاوم به آنتی بیوتیک را در طبیعت بالا میبریم که سبب مقاومت به آنتی بیوتیکها و … میشود.
۱۲-برخی روشهای انتقال ژن سرطان زا و خطرناک میباشند: استفاده از روشهای نادرست برای انتقال ژن از دلایل اثبات شده برخی سرطانهاست. مثلا انتقال ژن با استفاده از ویروس در انتقال آنزیم ADA که در کارایی سیستم ایمنی مؤثر است به ایجاد سرطان منتهی شده است.
۱۳-امکان سوءاستفاده شیادان قاتل: بدلیل بسیار ریز بودن و فنی بودن و آزمایشگاهی بودن و گران بودن تکنیک انتقال ژن ممکن است شیادان و قاتلانی ژنهای نامناسب را ضمن آزمایشات خود وارد گیاهان یا موجودات دیگر سازند (مانند سازمانهایی که به منظور فروش دارو و واکسن اقدام به انتشار بیماریهای خطرناک و کشنده مینمایند) مانند ساخت و توزیع تجاری واکسن کشنده VIOXX در آمریکا با حمایت FDA که جان بیش از ۶۰۰۰۰ نفر را گرفت و ۱۳۰۰۰۰ نفر را دچار حمله قلبی نمود.
ـ آیا تراریخته تنها راه مبارزه با آفات است؟
یک کشاورز نمونه : اگر مشکل، مبارزه بیولوژیک است که ما داریم مبارزه بیولوژیک میکنیم. همانقدر هم از زمین بهرهبرداری میکنیم، سم هم نمیزنیم؛ منابع آبمان هم همان مدلی است که برای تمام بذرها استفاده میشود. ما اگر واقعاً نگرانیم، میتوانیم بقیه مشکلاتمان، از جمله فناوریها، سیاستگذاریها و غیره را در بخش کشاورزی بهبود ببخشیم؛ چرا به سراغ بذر رفتیم؟ آن هم این بذرهای دستکاری ژنتیکی شده، به بهانه کرم ساقهخوار. من یک نمونه هستم؛ مبارزه بیولوژیک کردم و اصلاً هم کرم ساقهخوار ندارم. احتیاجی هم به بذر دستکاری ژنتیکی شده ندارم. ما از سم بسیار کم استفاده میکنیم. یک کیسه سم تا پارسال پنجاه تا شصت هزار تومان قیمت داشت؛ من تا ده یا دوازده هزار تومان برای هر هکتار یک بسته صدتایی زنبور میخرم.
ـ چگونه استفاده از محصولات تراریخته باعث کاهش تنوع زیستی و خطر برای محیط زیست میشود؟
به دلیل استفاده بیشتر از سموم و نیز به دلیل تولید سم پروتئینی در بخشهای سبز گیاهان تراریخته مقاوم به آفت، تغییرات ژنتیکی باعث آسیب به برخی موجودات (مانند آفات و حشرات) در اکوسیستم میشود و از تنوع زیستی آنها میکاهد و خطری برای محیط زیست میباشد، از سوی دیگر یک گیاه دستکاری شدۀ آلوده شده به یک ژن خارجی، چنانچه در مزرعه کشت شود این آلودگی توسط گرده افشانی در محیط زیست پخش میشود و ارقام بومی و سایر ذخایر ژنتیکی را هم آلوده خواهد ساخت و تنوع زیستی را در معرض نابودی قرار خواهد داد.
ـ تکنولوژی تراریخته چگونه ذخایر ژنتیکی مفید کشور را در تقابل با حملات بیوتروریستی از بین خواهد برد؟
دشمن به هر نحوی که ممکن است در پی خارج کردن ذخایر ژنتیکی از ایران و ثبت در کشور خود (در نهایت تخریب آن در کشور ایران) میباشد. این درحالی است که همین ذخایر ژنتیکی و تنوع آن (با توجه به ژنهای قدرتمندشان) به عنوان برترین عامل برای مقابله با هر نوع تهدید و حمله بیوترویستی و اگروتروریستی میباشد.اکنون عدهای به نام علم!؟ در برخی موسسات و حتی دانشگاهها در حال تراریخت نمودن گیاهان دارویی میباشند که علاوه بر امکان ایجاد مواد سمی یا آلرژی زا در آنها، منجر به حذف و کم شدن خواص آنها و نیز تهدیدی برای دوام حضورشان در اکوسیستم خواهد بود در این صورت بهبود بسیاری از بیماریهای صعب العلاج و کشنده که اکنون با کمک طب سنتی در حال انجام است نیز میسر نخواهد شد و بازهم عوامل مقابله با حملات بیوتروریستی از دسترس خارج خواهند شد.
ـ آیا مقاله و مطلب علمی واقعی درباره بیخطر بودن دستکاری ژنتیکی شدهها وجود دارد؟
خیر. هیچ مقاله علمی و دقیقی درباره بیخطر بودن محصولات تراریخته وجود ندارد. صرفا کلی گوییهایی غیر علمی و نادقیق درباره تراریختهها به عنوان دلیل بر کشت آنها میآورند،یا مستنداتی غیر قابل رد یا اثبات بیان میکنند، مثلا با کلی گویی میگویند در طی ۲۰ سال گذشته! که تراریختهها را در برخی کشورها استفاده نموده اند، بیماری خاصی ناشی از تراریختهها مشاهده ننمودهاند! درحالی که بعید است یک نفر یا یک تیم در این ۲۰ سال، مستمرا در این باره کار و یادداشت برداری کرده باشند و با مراجعه به بیمارستانها یا حتی مردم بیمار یا با دراختیار گرفتن اسناد احتمالی موجود، تغذیه آنها و درصد استفاده مثلا بیماران سرطانی یا والدین بیماران اوتیسم از تراریختهها را محاسبه کرده باشند. اگر اسنادی داشتند قطعا ارائه مینمودند.
ـ چرا مجبور شدن کشاورزان به استفاده از صرفا یک نوع کشت خطرناک است؟
یکی از نگرانیها در خصوص محصولات دستکاری شده ژنتیکی این است که چون شرکت تولیدی فقط یک نوع بذر را در اختیار کشاورز میگذارد، در این محصولات تک کشتی بوجود میآید و به دنبال آن تنوع زیستی کاهش خواهد یافت و یا از بین خواهد رفت. تک کشتی شدن علاوه بر کاهش تنوع زیستی ممکن است در شیوع یا اپیدمی یک بیماری خاص مؤثر باشد و در اثر حمله یک بیماری یا آفت همه مزرعه ازبین برود.
ـ از ممنوعیت کشت تراریختهها در کشورهای دیگر چه خبر؟
بسیاری از کشورها ( حداقل ۳۷ کشور) مانند کشورهای اروپایی که برخی سابقه مصرف تراریختهها را داشتهاند پس از عوارض بسیار آنها و سمومشان، اکنون کشت محصولات دستکاری شده را منع نمودهاند. احتمالا مواردی مانند مسمومیت مرگبار ناشی از خیارهای تراریخته در اروپا و شیوع سرطانها و انواع بیماریها، در این تصمیم گیریها بیتأثیر نبودهاند.
ـ آیا مقاومت گیاهان تراریخته به علف کشها یک برتری مطلوب است؟
برتری گیاهان تراریخته موجود به دلیل مقاومت آنها به علف کشهاست که اصلا مطلوب نیست زیرا:
الف- باعث میشود سم علفکش بیشتری مصرف شود چون گیاه اصلی آسیب نمیبیند و کشاورز تمایل به ایجاد مزرعهای کاملا پاک دارد.
ب- باعث مصرف چندبرابری سم میشود چرا چون آفات و گیاهان زندهاند و به سموم مقاوم میشوند.
ج- باعث میشود که گیاهان هرز مفید که ذخیره ژنتیکی محسوب میشوند هم نابود شوند و تنوع زیستی کاهش یابد.
د- باعث میشود که کشاورز برای تولید سم هم به کارخانه تولیدکننده تراریخته وابسته شود چون سم باید متناسب با گیاه باشد.
ه- سمی که در تراریختهها استفاده میشود سم گلایفوسیت یا رانداپ است که کمیته مشترک سازمان جهانی بهداشت و فائو بر مبنای اظهار نظر انجمن بینالمللی تحقیقات سرطان به این نتیجه رسیدهاند که علفکش غالب در محصولات تراریخته یعنی گلایفوسیت سرطانزاست. در حالی که از زمان تجاری شدن محصولات تراریخته در سال ۱۹۹۶ تاکنون مصرف این علفکش ۱۵ برابر افزایش یافته است.
و- باعث میشود که اثرات سم در زمین باقی بماند و حتی در سالیان دیرتر قابلیت کشت سایر گیاهان حساس به علفکش را از دست بدهد که به معنای از بین رفتن تدریجی تنوع ژنتیکی میباشد.
ـ آیا امکان استفاده هدفمند از محصولات دستکاری شده ژنتیکی به عنوان سلاح علیه کشور هدف وجود دارد؟
دو پژوهشگر؛ دکتر گراث نیکلسون و همسرش نانسی در جنگ خلیجفارس ، یک باکتری را در خون حدود نیمی از سربازانی که دچار بیماری در جنگ خلیجفارس شدند، پیدا کردند، که این باکتری دارای میزانی از ویروس ایدز( HIV ) بود. مشخص بود که این میکروب، دستساز است و ژنتیک آن مهندسی شده برای جنگ بیولوژیک میباشد.یا بوجود آوردن تسلیحات بیولوژیک مانند ساخت بیوتکنولوژیکی ویروس ابولا و سیاه زخم و باکتری طاعون سیاه در موسسه دیمونا توسط رژیم اسرائیل. با وجود بیوتکنولوژی کشاورزی دیگر نیاز به استفاده مستقیم از داروها واکسنها و… نیست بلکه بدون اینکه هیچکس مطلع شود، ژنهای بیماری مورد نظر را در میوهها، سبزیها، غلات و حتی فرآوردههای دامی قرار میدهند، خواه توسط دشمنان خارجی به وسیله واردات یا توسط مزدوران داخلی . به عنوان مثال ژن عقیمی را بر روی گندم برای عقیم کردن نسلی از یک کشور میتوان نصب نمود.
ـ آیا استفاده از محصولات تراریخته الزامی و اجتناب نا پذیر است؟
به گفته جمع زیادی از محققین و کشاورزان، عملا لزومی به استفاده از تراریختهها وجود ندارد زیرا نسبت به ارقام طبیعی، عملکرد بالایی ندارند و خواص خوبشان هم مانند مقاومت به آفات و علفکشها پر از ضرر و زیان است و اگر محدودیتهایی باشد، روشهای دیگری برای رفع آنها هست مثلا برای مبارزه با آفات و امراض نیز میتوان از کاشت همزمان ارقام متنوع استفاده نمود و با مبارزه بیولوژیک از عوامل زیستی بیخطر مانند برخی کفشدوزکها و زنبور تریکوگراما و… برای مبارزه با آفات بهره برد همینطور میتوان کشاورزها را به هم مرتبط نمود تا به تبادل تجربیات مفید و موثر بپردازند،یا مثلا برای رفع مشکل کم آبی هم باید به اصلاح نظام مدیریتی آب ، بازگرداندن حقآبهها و مبارزه با چاههای غیر مجاز که به خشک شدن قنوات و چاههای کشاورزان منجر میشود پرداخت، شیوههای آبیاری را هم بهبود داد مثلا از آبیاریهای قطرهای و… بهره برد، کشت گیاهانی که آب زیادی مصرف میکنند ازجمله ذرت تراریخته و نیز گیاه آکالیپتوس که آبهای زیر زمینی را با شدت برداشت میکند و… را ممنوع نمود.
ـ آیا ارزش غذایی محصولات دستکاری شده ژنتیک از محصولات طبیعی بالاتر است؟
بر اساس پژوهشهای صورت گرفته دلایل محکمی وجود دارد که محتوای مواد مغذی در مواد غذایی تراریخته به مراتب کمتر از مواد غذایی غیر تراریخته است و استفاده از آنها به فقر غذایی خواهد انجامید. در محصولات غیر تراریخته سطح بالاتر آنتی اکسیدانها، مواد مغذی بالاتر، انرژی بیشتر و پروتئین سالم تر، عملیات کشاورزی بهتر همگی منجر به محصولات بهتری به نسبت محصولات تراریخته میشود.
ـ محصولات تراریخته چگونه باعث وابستگی دولتها و تهدیدی برای امنیت ملی خواهند بود؟
محصولات تراریخته به تبع کشاورزان، دولتها را نیز به شرکت یا مجموعهای خاص وابسته ساخته و تهدیدی برای امنیت ملی خواهند بود. آیا وابستگی غذایی به یک مجموعه خاص خصوصا برای محصولات استراتژیک، نمیتواند تهدیدی ملی به شمار آید؟ در این صورت، تک تک کشاورزان ما و به تبع آنها مردم مصرفکننده و حتی دولتی که باید تامینکننده مایحتاج مردم باشد، صددرصد وابسته به یک مجموعهای میشوند، که میتواند بهراحتی همه را در تنگنا قرار دهد؛ و دیگر بذری به کسی ندهد؛ یا شرایطی را تعیین نماید و با فشار غذایی بر مردم، دولت را نیز تحت کنترل خود قرار دهد.
آیا این نمونه دیگری از عملی شدن توصیه هنری کیسینجر نیست که میگوید: «نفت را کنترل کن تا ملتها را بتوانی کنترلنمایی، غذا را کنترل کن تا مردم را بتوانی کنترل کنی.»
ـ چه گزارش های مستندی از بیماریزاییتراریختهها وجود دارد؟
۱- اوتیسم: برخی پژوهشها ارتباط مستقیم بین مصرف محصولات تراریخته و بیماریهای خاص مانند اوتیسم را نشان میدهد.
۲-سرطان بر اثر سم مخصوص تراریختهها: کمیته مشترک سازمان جهانی بهداشت و فائو بر مبنای اظهار نظر انجمن بینالمللی تحقیقات سرطان به این نتیجه رسیدهاند که علفکش غالب در محصولات تراریخته یعنی گلایفوسیت سرطانزاست.
۳- آکادمی پزشکی زیست محیطی آمریکا AAEM، تأثیرات مصرف محصولات تراریخته را شامل ارگانهای داخلی صدمه دیده، اختلالات دستگاه گوارش، اختلالات دستگاه ایمنی بدن، افزایش سرعت پیر شدن و ناباروری عنوان کرده است.
۴- سمی شدن خون مادر و جنین: یک تحقیقات در کانادا حضور آفت کشهای مرتبط با غذاهای دستکاری شده ژنتیکی در خون زنان، مادران باردار و جنین را نشان داده است.
۵-DNA محصولات دستکاری شده ژنتیکی به انسانهایی که آنها را میخورند، منتقل میشود.در یک مطالعه جدید که با بررسی کارشناسی کتابخانه عمومی علوم (PLOS) منتشر شد، محققان تاکید کردند که شواهد کافی وجود دارد که قطعات DNA غذا حاوی ژنهای کاملی هستند که میتوانند از طریق یک مکانیسم ناشناخته وارد سیستم گردش خون انسان شوند.
۶- اختلال خود ایمنی، بیماری سلیاک که علائم آن شامل نفوذپذیری روده، باکتریهای نامتعادل روده، اختلال دستگاه ایمنی بدن و واکنش آلرژیک، اختلال هضم و آسیب به دیواره روده است. مطالعات جدید محصولات دستکاری شده را با اختلالات گلوتن در ۱۸ میلیون آمریکایی مرتبط میداند.
۷- نقایص مادرزادی بر اثر سم مخصوص تراریخته ها: گلیفوسیت(علف کش) با نقص در هنگام تولد مرتبط است . کمیسیون اتحادیه اروپا از سال ۲۰۰۲ میداند که گلیفوسیت باعث ناهنجاری میشود.
۸- اوتیسم، پارکینسون و آلزایمر: یک مطالعه انجام شده علفکش گلیفوسیت را به اوتیسم، پارکینسون و آلزایمر مرتبط میداند.
۹- مرگ و میر سریع و زیاد، سرطان پستان در رتهای ماده (تقریباً در تمام موارد) آسیب به غده هیپوفیز، احتقان و نکروز کبد و مشکلات کلیه و بیماریهای بسیار دیگر.
ـ آیا درست است که اگر مثلا برنج تراریخته کشت نکنیم، جامعه گرسنه میماند؟
خیر، اصلا درست نیست. زیرا اولا برنجها و اغلب محصولات تراریختۀ دیگر، از لحاظ عملکردی بر برنجهای معمولی و طبیعی برتری ندارند، بلکه فقط دارای ژنهای مقاومت به آفات و علفکشها هستند که خسارات آفات راه حل طبیعی و مؤثر دارد و نیازی به ایجاد تغییر ژنتیکی نیست.از سوی دیگر از جای دیگری که زمین نمیآورند، بلکه همین زمینهایی را که برنج طبیعی و سالم در آن کشت میشود، به تراریختهها با تقریبا همان میزان عملکرد اختصاص میدهند پس کشت محصولات دستکاری شده مردم را سیر نمیکند و همچنان نیاز به واردات باقی میماند.
ـ مزیت دیگری که عنوان میکنند مقاومت تراریختهها به آفات است، آیا این یک مزیت مطلوب است؟
این ویژگی هم اصلا مطلوب نیست زیرا:
الف- به این گیاهان ژن تولیدکننده پروتئین حشره کش از باکتری Bt موسوم به Cry اضافه شده است که سبب مرگ حشرات آفت تغذیهکننده از این گیاه میشوند. سم وارد شده به گیاهان تراریخته تنها باعث دفع آفات نمیشود، بلکه به از بین رفتن حشرات نیز میانجامد از طرفی در آمریکا مشاهده شد که نسل گونهای از پروانههای نادر به نام Danaus Plexipuss نیز به همین دلیل ازمیان رفت همینطور نسل زنبورهای عسل که سبب گرده افشانی و بقاء حیات سبز بر روی زمین هستند طبق اظهارات گروهی از زنبورداران کانادایی، زنبورهایی که نزدیک مزارع غلات دستکاری شده حضور دارند به واسطه سم موجود در این گیاهان میمیرند و در ایران نیز برخی زنبورداران اظهارات مشابهی را داشتهاند.
ب- در گیاهان دستکاری شده مقاومت به یک نوع آفت مثلا ساقه خوار وجود دارد پس باز هم باید مثلا برای برگخوارها و بقیه انواع آفتها از سم استفاده شود.
ج- میزان مصرف آفتکش بیشتر خواهد شد زیرا وقتی حشره آفت نتواند از غذای خود استفاده کند جهش خواهد یافت یا با حشرات آفت دیگری که مقاوم هستند جایگزین خواهد شد مانند آنچه در پاکستان اتفاق افتاده است و به جای سود، از پنبه دستکاری شده فقط ضرر عایدشان شد.
د- همچنین این نگرانی وجود دارد که به اکوسیستم خاک و موجودات و نیز حشرات به عنوان چرخه دوم و پرندگانی که این حشرات را میخورند به عنوان چرخه سوم و دام و طیور وانسان در چرخههای بعدی لطمه وارد شود که در عمل نیز چنین تجاربی وجود دارد. مثلا در آلمان ذرت مقاوم به آفت باعث افزایش ۱۰ درصدی مرگ و میر و سقط جنین در یک گاوداری در فاصله سالهای ۱۹۹۸ الی ۲۰۰۱ شد و کمپانی سوئیسی تولیدکننده بذرهای ذرت تراریخته علاوه بر پرداخت غرامت بذر ذرت مشکوک را از بازار خارج کرد. آیا آن سمومی که بر گاو اثر میگذارند بر انسان بیتاثیر خواهند بود؟
ـ وابستگی کشاورزان به محصولات شرکت تولیدکننده بذر مانند سم علفکش و کود چه خطراتی دارد؟
ما از هرنوع گیاهی در طبیعت خود چندین نوع و رقم متفاوت و سازگار به شرایط آب و هوایی و متناسب با نیازها و ذائقه خود داریم؛ به این موضوع «تنوع زیستی» میگویند. ولی محصول تراریخته که از یک شرکت خاص خریده میشود معمولا فقط یک نوع است و اگر بیماری یا آفتی پیدا شد که نسبت به آن حساس باشد، همه مزرعه یا مزارع در معرض نابودی قرار خواهند گرفت، از سویی معمولا بذر دستکاری ژنتیکی «عقیم» و یکبار مصرف است؛ پس ما نمیتوانیم از این بذر دوباره تولید کنیم؛ درحالیکه کشاورزان با استفاده از بذر طبیعی، در سالهای متعدد(امسال و سال آینده و پس از آن) امکان کشت دارند. به این ترتیب محصولات دستکاری ژنتیکی شده از جهت تهیه بذر صددرصد به آن شرکت وابسته میشوند؛ ضمن اینکه برای کشت بذور دستکاری شده، به سم و کود متناسب آن با توصیه شرکت سازنده بذور نیاز است از جهت مصرف سم و مصرف کود هم همینطور؛ چون بذرها برای کشت به سم و کود نیاز دارند. یعنی تک تک کشاورزان ما صددرصد وابسته به یک مجموعهای میشوند، که میتواند بهراحتی آنها را در تنگنا قرار دهد و دیگر بذری به کسی ندهد؛ یا برای آنها شرایطی را تعیین نماید یا در آینده از آنها حق انحصاری برای محصولات تراریخت خود بخواهد یا حتی مثلا بدلیل بدهی زمینها و دارایی آنها را نیز مصادره کند و به یغما ببرد.
در هندوستان برخی کشاورزان به دلیل بدهی به مونسانتو و فشارهای وارده در مزارعشان خودشان را آتش زدند و خودسوزی نمودند.
راه حل اساسی و راهگشا برای بینیازی از واردات این حجم از تراریختهها چیست؟
برای بینیازی از واردات این حجم از تراریختهها (بیش از ۵۰ درصد) باید دست کم ۶ راه حل را به صورت جهادی در دستور کار قرار داد:
۱- راه حل اول تولید داخلی در زمینهای تحت کشت به علاوه واردات محصولات غیر تراریخته و طبیعی.
۲-به بالاترین حد رسانیدن برداشت بذور طبیعی توسط مبارزه طبیعی با آفات مانند استفاده همزمان از چند رقم مختلف یا مبارزه بیولوژیک با آفات (استفاده از دشمنان طبیعی آفات مانند برخی زنبورها یا برخی از کفشدوزک ها) و…
۳- تحقیق درباره صحت آمارها : آیا نیاز به واردات ۶۰ درصد تراریخته واقعیست؟ (در حالی که درباره ضعف آمارها در کشور به خوبی آگاهی یافته ایم).
۴- استفاده از روشهای مؤثر و طبیعی اصلاح کلاسیک مانند انواع هیبریداسیون، اینتروگرسیون، استفاده از تلاقیهای برگشتی، انواع انتخابهای دورهای و تودهای و… (که در واقع افزودن و کاستن طبیعی ژنها میباشند) و متاسفانه چندان بر آنها تمرکز نمیشود.
۵- برنامهریزی برای اصلاح ساختار خاکها و کشت زمینهای انبوه غیر بارور در ایران با راه حلهایی نوین و سرمایهگذاری در این زمینه.
۶- به گفته محققین و کشاورزان، درصد ضایعات برخی محصولات کشاورزی در کشور ما بسیار چشمگیر است و مطابق آمار به چند صد میلیون تن در سال میرسد. برنامه ریزی برای استفاده بهینه از منابع موجود و کاهش ضایعات و تلفات محصولات تولیدی در داخل و بازار رسانی آنلاین محصولات حتی از طریق سیستم حمل و نقل هوایی بهتر است مورد نظر قرار گیرد.
۷- اگر آنگونه که برخی آقایان بیان میدارند با کشت ارگانیک و طبیعی تنها حدود ۵۰ درصد نیاز کشور تامین میشود و حدود۵۰ درصد به واردات متکی میباشیم به نظر میرسد اکنون زمان فرهنگسازی برای منطقی عمل نمودن مردم و تغییر سبک زندگیها رسیده است. با توجه به نیاز جامعه، هر خانوادهای به نحوی نقش در تولید محصولات سالم کشاورزی داشته باشد و حتی میتوان درباره آن برنامهریزی نمود.